“De werkgever wil wel; wij moeten laten zien hoe het kan”

In een regio die zich wil positioneren als logistiek knooppunt van Noordoost Nederland is mankracht nauwelijks te vinden. Krapte op de arbeidsmarkt treft vooral een van de belangrijkste sectoren in de regio Zwolle: Transport & Logistiek. Een dringend tekort aan truckchauffeurs, maar ook magazijnmedewerkers, orderpickers en planners raakt niet alleen direct vervoerders, maar eigenlijk elk bedrijf dat van logistiek afhankelijk is. Werkgevers, onderwijs en overheid hebben elkaar gevonden in team Transport & Logistiek. Niet om het zoveelste overlegorgaan te vormen, maar om aan te pakken.

Op de foto v.l.n.r.: Esther Hulsman (Deltion); WSP-ers Thamàr Pol, Inge Hofsink en René Pastoor; Jan Stegeman (Windesheim).

Zet een team van arbeidsprofessionals bij elkaar en laat ze gedurende een jaar inzoomen op één aspect binnen onze arbeidsmarktregio. Koppel ze aan een ervaringsdeskundige in dat vakgebied. En laat ze delen in de ervaringen van een werkgever met recht van spreken. Langs die route wil Werkgeversservicepunt Regio Zwolle de dienstverlening verbeteren. Zeven teams gaan aan de slag om eind 2019 met aanbevelingen te komen voor een specifieke sector. Dit keer aandacht voor Team Transport & Logistiek.

Het Team
WSP-ers Thamàr Pol en René Pastoor bewegen zich al veel langer binnen het werkveld. Logisch dat zij hun hand opstaken toen de branches werden verdeeld: “Wij zijn heel enthousiast over de teamaanpak. Eindelijk gericht naar de toekomst kijken in plaats van ad hoc oplossingen zoeken. Personeelstekorten bij met name transportbedrijven worden vooral veroorzaakt door vergrijzing. Chauffeurs zijn al heel lang in dienst, hun werk wordt te zwaar – ze willen nu met pensioen. Die uitstroom zal de komende vijf jaar alleen maar groeien. In deze traditionele branche, met veel familiebedrijven én de waan van de dag, moeten wij de luis in de pels zijn: ‘pas op, heb je al een generatiepact of nagedacht over opvolging?’

Imagoprobleem
Het is ook geen ‘sexy’ branche meer. Lekker vrij ‘scheuren over de Brennerpas’ is verleden tijd. De huidige chauffeur is digi- en communicatief vaardig, representatief en klantvriendelijk. Maar fysiek blijft het heel zwaar. Met zo’n imagoprobleem krijg je veel minder jonge aanwas, ook in het onderwijs. De sector is eigenlijk te laat ingesprongen op zijn explosieve groei. “Komt wel”, dacht men. Maar iedereen die beschikbaar was heeft inmiddels zijn of haar weg op de arbeidsmarkt wel gevonden.

Employer Branding
We komen uit de tijd dat ons constant werd gezegd: ‘kom nou door met die kandidaten!’ Dat hebben we omgedraaid door vorig jaar zomer een event te organiseren rondom Employer Branding: wat doen werkgevers zelf om kandidaten binnen te halen en, misschien nog belangrijker, te houden? Hoe maak je je bedrijf aantrekkelijk? Ineens kwam de bal daar te liggen. Nu zie je koplopers en volgers: grote bedrijven hebben het redelijk voor elkaar, dus het is zaak om kleinere bedrijven hierin mee te nemen. Zorg dat iedereen zijn werk kan blijven doen. Splits functies, waardoor ze lichter worden en dus langer vol te houden.

Adviseren en faciliteren
Tijdens dat event ontstond ook min of meer toevallig dit team. Geen praatclubje; daarvan zijn er al teveel. Wij adviseren en faciliteren. Onze expertise en kennis zijn beschikbaar, maar werkgevers moeten problemen op de arbeidsmarkt samen aanpakken. Als je mensen bij elkaar brengt komt iedereen erachter dat ze niet de enige zijn die ergens mee kampen. En er is al heel veel bedacht in de regio. Mensen zijn dan bang dat anderen er met hun ideeën vandoor gaan, maar als je samenwerkt kun je de hele regio op de kaart zetten.

Onderling detacheren
Dus organiseren wij bijeenkomsten om te kijken wat er nu leeft en wat wij daarin kunnen betekenen. Of baanevents, om vraag en aanbod bij elkaar te krijgen. Met succes: bedrijven gaan kijken of ze onderling kunnen detacheren. Transportopleidingen in de regio gaan samen opleiden voor de hele branche. Als vervoerder A mensen kan binnenhalen, maar die zitten niet echt in de buurt, dan zijn vervoerders B of C een betere keus. Wij hebben gezegd: als onze kandidaten zelf maar geen opleidingskosten hoeven betalen. Vanuit een uitkeringssituatie is dat niet te doen.

Op maat
Ook voor 50-plussers kunnen best opleidingen op maat worden gemaakt: praktischer ingericht en minder lang, zodat deelnemers snel inzetbaar zijn. Daarbij is een opleiding van 1 tot 2 jaar lastig, omdat er ontheffing van sollicitatieplicht moet worden gegeven. Dat is niet voor iedereen mogelijk. Maar er ligt nu bijvoorbeeld een plan voor een opleiding tot logistiek medewerker van 4-5 maanden. Als dat met baangarantie kan, krijgen wij hier wel voor elkaar om mensen met een regeling op die opleiding te krijgen. En dan kan je in een behoefte voorzien. Dat moet veel meer gebeuren.”

Stakeholder PEC Zwolle
Dat het Team Transport & Logistiek zijn oorsprong heeft bij PEC Zwolle klinkt uitzonderlijker dan het is. Naast de Betaald Voetbal Organisatie heeft de club een sociaal-economische tak: de Stichting Regio Zwolle United, van waaruit men zich richt op thema’s als duurzaamheid, regio-binding, arbeidsparticipatie en sociale projecten. Jacco Teunis is coördinator arbeidsparticipatie: “PEC is katalysator. We gebruiken de kracht van voetbal om doelgroepen en netwerken aan elkaar te koppelen en in dit geval mensen weer een kans te geven in de maatschappij. We brengen partijen bij elkaar om ze met elkaar te verbinden, thema’s te bespreken, aan te jagen en dingen op te pakken. Logistieke bedrijven komen hier bijvoorbeeld zes keer per jaar tijdens wedstrijden bij elkaar om te praten over onder andere werkgelegenheid, innovatie en toekomstbeeld. Mede van daaruit werd een groepje gecreëerd met Thamàr, René en onderwijsinstellingen: laten we samen kijken wat we kunnen betekenen binnen ons gezamenlijke netwerk.
Onze insteek is om mensen een kans te geven, om voor beide kanten te zien waar kansen liggen. Scania bijvoorbeeld is nu sponsor van PEC Zwolle Vrouwen. Hun achterliggende gedachte is om meer vrouwen in de techniek te krijgen. Dus zijn we samen bezig om een programma er omheen te bouwen en daar aandacht voor te vragen. Scania staat hierbij ook open voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt, dus is de volgende stap voor ons team op zoek te gaan naar juiste krachten. En naar de juiste opleiding.
Maar werkgevers haken vaak af door regelgeving eromheen: “Als een kandidaat overdag naar taalcursus gaat heb ik er weinig aan.” Daarom is het mooi dat Deltion en Windesheim erbij zijn. De werkgever wil wel; wij moeten laten zien hoe het kan. Juist door te verbinden maken we de kans van slagen groter.”

Stakeholder Windesheim
Jan Stegeman (manager Kennis Distributiecentrum Logistiek Noordoost Nederland): “Logistiek is een van Nederlands topsectoren, dus ook een speerpunt voor Windesheim. Niet alleen als opleider, maar ook als kennis- en expertisecentrum. Ik kom bij veel bedrijven over de vloer; vervoerders, maar ook bedrijven waar logistiek een middel is. Overal hoor je de klacht van krapte. Krapte die vooral op MBO-niveau zit: orderpickers, heftruckchauffeurs. Maar ook op HBO-niveau naar planners en leidinggevenden is veel vraag. Daar komen wij om de hoek kijken, met opleiding op maat.
Een voorbeeld. Begin vorig jaar zat ik met verschillende bedrijven om tafel die net allemaal mensen hadden aangenomen om met Warehouse management aan de slag te gaan. Met vertegenwoordigers van die bedrijven hebben we gebrainstormd over wat hen moest worden geleerd. Het resultaat heb ik aan twee collega’s gegeven, iemand van Windesheim en iemand van Deltion. Zij hebben in 2 maanden een deeltijdmodule van 20 weken ontworpen om die groep bij te spijkeren op gebied van warehousing – van leidinggeven tot software tot en met ongediertebestrijding. Voor die module krijgen ze ook nog studiepunten die hen, bij meerdere modules, uiteindelijk recht geven op een HBO-diploma. En deze modules gebruiken wíj vervolgens weer in het reguliere onderwijsprogramma.
De kracht van dit team is vooral dat we elkaar heel snel en gemakkelijk kunnen vinden. Het klikt, ook niet onbelangrijk, dus zijn we bereid om de schouders eronder te zetten. En het is een gemêleerde groep: PEC is een mooie trekker, Jacco een ervaren organisator. Esther [Hulsman van Deltion, red.] en ik hebben een enorm netwerk aan bedrijven, dus kunnen vragen aan specifieke bedrijven toewijzen. WSP heeft veel contacten, getalsmatige onderbouwing van behoeften en weet waar je de mensen vandaan haalt.
Bedrijven willen wel, maar weten niet goed hoe en wat te organiseren. Wij kunnen voor iedereen wat oppakken. Toen een kleine groep bedrijven aan de gang wilde met Employer Branding hebben we de volgende bijeenkomst bij IKEA gehouden. Zij hebben een goed systeem om mensen te werven en aan zich te binden; anderen kunnen dat eigenlijk heel eenvoudig kopiëren. Zelf zou ik graag eens serieus kijken naar pieken en dalen in werk: laat bedrijven die vooral ’s zomers verkopen hun personeel delen met anderen die vooral ’s winters verkopen.”

Stakeholder Deltion
Accountmanager Mobiliteit en Logistiek Esther Hulsman: “Deltion heeft al een zware tak Transport en Logistiek, omdat dat een de sterkste sectoren is in de regio Zwolle. Het imagoprobleem zit vooral bij logistiek. Je denkt dan al snel aan Wehkamp maar Isala is bijvoorbeeld een veel grotere werkgever op logistiek gebied. Onze niveau-4 opleiding gaat zich mede daarom meer richten op zorglogistiek en evenementenlogistiek.
Als er vraag is vanuit de markt, kunnen we maatwerk leveren. De lijn is dat daar diploma’s bij horen, maar dat kan ook met certificaten. De opleiding Logistiek Medewerker duurt twee jaar, maar dat kan ook sneller als de markt daar om vraagt. De werkgever betaalt dan de opleidingskosten, maar stel dat tien bedrijven allemaal mensen hebben met belangstelling voor zo’n opleiding, dan kunnen we die vragen bundelen en de werkgevers die kosten met elkaar delen.
Voor ons is het heel mooi om aan te sluiten bij dit team. Eerdere initiatieven op dit vlak zijn nooit goed van de grond gekomen. We hebben nu meer armslag om de vragen ‘op te halen’ uit de markt en maatwerk te bieden. En wij vinden het van belang dat je vanuit deze setting ook echt gaat doen in plaats van er alleen maar over praten.“