En daarom zijn zij Harrie

In de tweedaagse Harrie Helpt-training worden deelnemers opgeleid tot de ideale collega voor iemand die extra ondersteuning nodig heeft; Harrie. Harrie staat voor hulpvaardig, alert, rustig, realistisch, instruerend en eerlijk. Die zes uitgangspunten vormen de basis voor een belangrijke succesfactor om mensen met een ondersteuningsbehoefte succesvol op de werkvloer te laten participeren: goede begeleiding bij het werk. De Harrie Helpt-training is een initiatief van CNV Jongeren en wordt inmiddels 5 jaar in de arbeidsmarktregio Zwolle ingezet. Op uitnodiging van Werkgeversservicepunt Regio Zwolle hebben al bijna 500 deelnemers de training gevolgd. Daar willen we graag bij stilstaan door een aantal van hen – vanuit verschillende bedrijven en sectoren – aan het woord te laten over hun ervaring met de training. Wat heeft het hen opgeleverd?

 

“Als je weet hoe het bij een ander werkt, kun je er beter rekening mee houden.”

Schagen Infra timmert al ruim 70 jaar aan de weg. Letterlijk. Ze doen grondwerk, wegen, rioleringen, noem maar op. Chef werkplaats Alexander Brakke zorgt er met een groep collega’s o.a. voor dat het materieel voor de buitendienst goed werkt en op tijd wordt gekeurd. Dat doet hij nu anderhalf jaar met veel plezier.
In de bouw en infra werken veel mensen ‘van de gestampte pot’. Handen uit de mouwen en gaan. Dat werk. Maar soms gaat het bij iemand niet vanzelf zo rechttoe rechtaan. Dat zagen ze ook bij Schagen. En toen diende een kans zich aan.

Meer begrip voor een ander

“Een collega van HR had van de gemeente gehoord over de Harrietrainingen. Dat kwam precies op het goede moment want we wilden ook een treetje hoger op de PSO-ladder. En daarvoor moet je begeleiding op de werkvloer in orde zijn.” Twee vliegen in een klap dus.
Terugkijkend heeft de training Alexander zeker wat opgeleverd. “In de bouw- en infrawereld zijn we dikwijls wat directer, ook als iets een keer niet goed gaat. Door de training ben ik beter gaan begrijpen dat sommige mensen zich dat wat persoonlijker aantrekken. Je leert meer begrip te hebben voor een ander. Dat helpt. Stap voor stap instructies geven. Niet meerdere opdrachten ineens. Dat hebben we echt wel geleerd tijdens de training. En we kwamen erachter dat bedrijven waar dat goed gaat eigenlijk allemaal een buddysysteem hebben. Daar werken wij nu ook aan.”

Leren van ervaringen delen

Dat betekent best wel wat volgens Alexander. “Een buddy moet het zelf leuk vinden én tijd ervoor krijgen. Want stap voor stap de dingen doen betekent ook steeds even checken, wat is er gedaan? Is het goed? Volgende opdracht geven én zorgen dat mensen met wie we samenwerken er ook rekening mee houden dat iemand wat meer aandacht vraagt.” Dat hoort ook bij goede begeleiding. “Door de Harrietraining zijn we dat gaan inzien. Ik vond het ook fijn dat je ervaringen kon delen met andere bedrijven die aan de training meededen. Daar leer je echt van.”

 

“Gewoon open en duidelijk zijn, dat werkt voor iedereen het beste.”

In de bossen rond Kloosterhaar voert Binnenwerk diverse bosbouwwerkzaamheden uit voor Staatsbosbeheer. Dat doen ze met een groep mensen die om wat voor reden dan ook een arbeidsbeperking hebben. Zij mooi werk in de natuur, Staatsbosbeheer extra handen. Binnenwerk heeft als doel duurzame banen bij de Rijksoverheid te creëren voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Jos Harbers is – vanuit het ministerie van Binnenlandse Zaken – sinds een jaar een van de werkbegeleiders van Binnenwerk. Hij regelt alles van gesprekken met nieuwe kandidaten tot aan het aansturen van ‘de jongens’ in het bos. “We doen alles van bomen planten en snoeiwerk tot maaibeheer en borden plaatsen.” ‘s Ochtends beginnen ze altijd met een kop koffie. “Dan bespreek ik ook even hoe het met iedereen gaat. Daarna gaan we aan het werk, met z’n allen of in twee teams.”

Structuur en duidelijke opdrachten

De Harrie Helpt-training was in het geval van Jos min of meer ‘verplichte kost’. Niet zo gek als je met teams werkt die volledig bestaan uit mensen die wat extra ondersteuning nodig hebben. “In het begin heb ik het team best wel losgelaten. Ik wilde eerst kijken hoe het ging en dan de puntjes op de i zetten. Maar ik kwam er al snel achter dat dat niet zo werkte. Deze jongens hebben echt structuur nodig, duidelijke opdrachten.” Die Harrie Helpt-training kwam dus wel van pas.
Het belangrijkste dat Jos heeft geleerd is hoe je een ‘slechtnieuwsgesprek’ aanpakt. “Als iets niet goed gaat, gewoon duidelijk zijn over hoe je het voortaan wilt hebben en dan weer door. Ik pas dat nu ook toe. Het was even wennen, maar ik zie dat het er ook makkelijker door wordt.”
Jos heeft dan ook een heel praktisch advies voor bedrijven die voor het eerst met medewerkers met een ondersteuningsbehoefte. gaan werken “Ga meteen de Harrie Helpt-training volgen. Je hebt er echt iets aan en je voorkomt ermee dat je achter de feiten aanloopt.”

“Van voorbeelden van anderen kun je ook leren.”

Staatsbosbeheer is in Nederland verantwoordelijk voor 270.000 hectare natuur en landschap. 1.400 medewerkers en 8.500 vrijwilligers zorgen ervoor dat de Nederlandse natuurgebieden gezond en toegankelijk blijven. Daarbij krijgen ze sinds 2017 ook hulp van 360 mensen via Binnenwerk.
Boswachter beheer Marc ter Horst is altijd een buitenmens geweest. Als kind wilde hij al boswachter worden. Toch kwam die droom pas op zijn vijftigste uit. Jarenlang werkte hij op Landgoed Twickel, bij Delden. Als hovenier en later als boswachter en BOA. Toen begon het toch weer te kriebelen. Hij solliciteerde … en kon aan de slag!
“Eigenlijk vind ik boswachter geen fijne term, je denkt dan toch aan een soort politieagent met een veertje in de hoed. Bosbeheerder klinkt beter.” Zijn werk is veelzijdig. “Ik coördineer het vrijwilligerswerk; in overleg met collega’s werken we klussen voor de vrijwilligers uit en bereiden deze zo nodig voor. Verder maak ik afspraken met aannemers voor het grote werk en op z’n tijd maai ik ook nog wel eens zelf.” Én samen met Jos Harbers is hij verantwoordelijk voor de ploeg van Binnenwerk. Ze zoeken samen geschikte klussen en kijken of een nieuwe kandidaat in het team past. “Een mooie ploeg hebben we nu lopen.”

Inlevingsvermogen belangrijk

Toen hij werd gevraagd voor de Harrie Helpt-training was zijn eerste gedachte: “Dat heb ik niet nodig.” “Ik werk al sinds mijn twintigste met mensen die op sommige punten wat extra begeleiding nodig hebben. In mijn vorige werk had ik al geleerd dat het er uiteindelijk om gaat dat je een beetje aardig bent voor elkaar. Dat je luistert naar mensen. Soms moet je iemand gewoon even met rust laten en tegelijkertijd de deur op een kier zetten voor als het even niet lukt.”
Toch is hij positief over de training. Vooral ook over het delen van ervaringen in de groep tijdens de training. “In een commercieel bedrijf is het misschien lastiger om iemand dingen in z’n eigen tempo te laten doen. Maar ook dan is een beetje inlevingsvermogen belangrijk. Iemand vertelde bijvoorbeeld over een medewerker die altijd goedemorgen zei en ineens niet meer. Toen bleek dat hij elke dag op de fiets kwam en toen het eenmaal najaar werd kwam hij nogal eens door de regen. Dat was voor hem geen goede morgen. Als je dat weet dan kun je er ook op een betere manier mee omgaan.”

 

“Door de training kunnen we beter inspelen op mogelijkheden en beperkingen.”

Droste Bejah in Hardenberg is gespecialiseerd in het buigen van metaal. Maar ook andere bewerkingen zijn er in goede handen. Ze leveren aan verschillende bedrijven. Op de afdeling assemblage en logistiek komt alles samen. Daar worden de producten gemonteerd en verpakt voor verzending.
Pauline Hagedoorn is plaatsvervangend teamleider op de expeditie. Ze boekt binnengekomen onderdelen in, maakt zendingen klaar én ze begeleidt een aantal collega’s op haar afdeling. “De afwisseling vind ik het leukste. Geen dag is hetzelfde.” Ze heeft nu twee collega’s uit het doelgroepregister op haar afdeling. Haar HR-collega Doetsje Horstra krijgt regelmatig kandidaten voorgesteld. “De lijntjes zijn redelijk kort. Het meeste contact hebben we met Magdalena Jacznik van gemeente Hardenberg. Maar ook met andere gemeenten en UWV.”

Goed werkgeverschap

De tijd die Pauline aan begeleiding kwijt is wisselt, zegt ze. “Als het loopt dan loopt het. Maar als er een verandering is dan is er wel wat meer tijd nodig om dat in goede banen te leiden.” Om daar nog wat meer handvatten bij te hebben gingen Doetsje en Pauline graag in op het aanbod dat ze via Magdalena kregen: de Harrietraining. Wat heeft die opgeleverd?
Voor Doetsje was het vooral interessant om van andere bedrijven te horen hoe zij het aanpakken. “Het is me nog duidelijker geworden dat werken met mensen uit de doelgroep in de eerste plaats gewoon goed werkgeverschap is. Het gaat om kansen bieden. Daarnaast is het voor mij nu meer afgebakend wie wat doet in de begeleiding.”

Balanskaart

Pauline: “In de dagelijkse drukte van je werk denk je heus wel eens: hup, even door, schouders eronder. Door de training heb ik meer inzicht gekregen in hoe dat bij collega’s met een ondersteuningsbehoefte werkt. Dat het geen onwil is als het even niet wil.” Daar houdt ze nu dus nog meer rekening mee. De balanskaart heeft daarbij geholpen. “Die hebben we samen met hen ingevuld en daar waren ze heel enthousiast over. Ze konden heel goed uitleggen van: ‘Als dát gebeurt dan vind ik dat echt niet leuk.’ Of: ‘Als ik zo doe, dan moet je me even laten.’ Daar hebben we nu wel profijt van.” Doetsje vult nog aan: “Je moet onthouden: het is écht een werkplek. En om mensen aan het werk te houden moet je rekening houden met mogelijkheden en beperkingen. Dankzij de Harrietraining kunnen we daar beter op inspelen.”

Wat is de balanskaart?

De balanskaart is een kaart waarop je invult hoe collega’s het beste met jou kunnen omgaan om een prettige en goede samenwerking te garanderen. De kaart werkt met drie kleuren: groen, geel en rood. Bij groen gaat het goed, bij geel minder goed en bij rood niet goed. Bij elke kleur vul je in hoe collega’s dat aan jou kunnen zien, wat je in die situatie nodig hebt of verwacht van je leidinggevende of collega en welke afspraak je voor elke kleur maakt. De balanskaart is een manier om elkaar beter te leren kennen, verwachtingen uit te spreken en medewerkers in het groen te houden. Want dán kunnen ze het beste hun talenten laten zien.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

“De training heeft me een spiegel voorgehouden én tips en tricks gegeven.”

Landhotel Diever is een klein hotel aan de rand van Diever, midden in de natuur. Je kunt er 365 dagen per jaar terecht in een van de 18 hotelkamers, het restaurant of een van de veelzijdige ruimtes in en om het hotel. Alles staat in het teken van rust en ruimte. Bij hotelmanager Heino Woldhuis ben je in goede handen. Als gast, maar ook als collega. Heino is verantwoordelijk voor het operationele gedeelte in het hotel en het restaurant. Hij is niet een typische hotelmanager vindt hij zelf. “Ik vind het fijn om ook gewoon op de werkvloer te staan.” Zo helpt hij mee in de bediening, in de keuken en op de kamers als ze daar handen tekortkomen. Ook maait hij met alle liefde het gras. Wordt hij rustig van.

Meer handvatten

“Bij een van mijn laatste werkgevers was een jongen bij wie het met werk niet goed wilde lukken. Hij werd niet begrepen en ‘apart’ gevonden. Later, toen ik al hier in het Landhotel werkte, kwam ik hem weer tegen. Het ging niet goed met hem. Ik heb hem uitgenodigd voor een gesprek. Naar aanleiding daarvan hebben we een functie voor hem gecreëerd; allround medewerker. Kamers, bediening; die afwisseling daar ging hij heel goed op.”
“Ik vind het fijn om mensen te kunnen helpen die net even wat extra aandacht nodig hebben. Maar ik deed natuurlijk maar wat.” Dus toen Lisan Doorten, de accountmanager van de gemeente Westerveld, hem de Harrie Helpt-training aanbood dacht hij: “Wellicht geeft die training mij wat meer handvatten. Misschien leer ik daar handige tips en tricks.” Dat was zeker het geval.

Wees aardig, luister en laat mensen in hun waarde

De training heeft hem in de eerste plaats meer zelfinzicht opgeleverd. “Ik dacht bijvoorbeeld dat ik heel rustig was in het uitleggen van dingen, maar dat bleek nogal mee te vallen, of tegen, het is maar hoe je het wilt bekijken. Dat was wel even een spiegel die me voorgehouden werd.” Hij kreeg door de gesprekken tijdens de training ook de bevestiging dat hij zijn hart moet blijven volgen. “Als ik anderen een tip zou mogen geven dan zou het zijn: wees aardig voor elkaar, luister naar elkaar en laat mensen in hun waarde. Misschien is iemand niet supersnel, maar als die persoon wel goed werk aflevert en voldoening haalt uit dat werk, dan is dat voor mij van grote waarde.”

 

“Soms is het beter om tijd te nemen, dan meteen in de oplosstand te gaan.”

Of je nu op zoek bent naar een leuke blouse of een bijzettafeltje, de kans is groot dat je slaagt bij Kringloopwinkel Steenwijk. In de winkel werken naast de vaste medewerkers behoorlijk wat vrijwilligers. Als assistent hoofd textiel begeleidt Elly de vrijwilligers op haar afdeling. Ze rolde in dit werk tijdens haar studie Ondernemerschap & Retail management. “Wat ik er mooi aan vind is dat het retail is, maar mét een maatschappelijk doel.” Ze legt uit dat veel vrijwilligers binnen de textielafdeling ook een eigen afdeling runnen. “Dat maakt dat ze zich verantwoordelijk voelen.” Betrokkenheid tonen aan de vrijwilligers vindt ze belangrijk in haar werk. Sommige vrijwilligers hebben een afstand tot de arbeidsmarkt en hebben wat meer ondersteuning nodig. Haar collega Jolanda heeft daarover contact met UWV. Ook zij volgde de Harrie Helpt-training. “Ze was daar zo enthousiast over dat ze mij heeft voorgesteld de training ook te doen.”

Tijd nemen

Elly ging er open in. “De eerste dag was voornamelijk kennismaking en uitleg over de gedachte achter Harrie. De tweede dag gingen we meer de diepte in. We kregen handvatten, oefeningen en tips.” Wat haar het meest is bijgebleven is dat het goed is om tijd te nemen. “Ik ben zelf geneigd meteen iets te willen oplossen, maar dat hoeft niet altijd de béste oplossing te zijn. Je kunt iemand bijvoorbeeld ook een half uurtje geven en er later op terugkomen. Dan is de eerste emotie wat gezakt. Dat vond ik wel een inzicht.” Tijd is een belangrijke factor volgens Elly. “Door de tijd te nemen om aan het begin van de werkdag te bespreken hoe het met iemand gaat, werk je aan vertrouwen. Je bouwt een band op, leert elkaar beter begrijpen en daardoor kun je ook beter samenwerken.”

 

“In de Harrie Helpt-training krijg je handvatten waar je wat aan hebt.”

Camping Torentjeshoek in Dwingeloo is een familiecamping met 240 staanplaatsen, 50 seizoensplekken, boomhutten, safaritenten, een brasserie en een indoor speelparadijs met veel natuurlijke materialen. Eigenaar Diane van Leeuwen runt de camping samen met haar man. Ze doet alles van boekhouding tot helpen in de keuken. Alleen grasmaaien doet ze niet. Ja, het zijn lange dagen, maar, zo zegt ze: “Het is geen werk, het is een manier van leven.”
“Ik ben de Harrie Helpt-training gaan doen omdat bij ons op de camping een tijdje een meisje heeft gewerkt dat extra ondersteuning nodig had. Ik vond het leuk om haar te begeleiden, al kost het in alle drukte ook wel energie. Om het dan op een goede manier te doen, daar kon ik wel wat hulp bij gebruiken.” Ze had op dat moment al contact met Lisan Doorten bij de gemeente Westerveld. “We raakten in gesprek over het begeleiden van onze medewerker en toen kwam ze met het aanbod voor de Harrie Helpt-training. Dat leek mij wel wat.” En dat was niet het enige positieve wat het gesprek opleverde. “Met hulp van Lisan kon onze medewerker doorstromen naar een baan waar ze nu nog steeds met plezier werkt. Mooi toch?”

Zeker een aanrader

Wat ze vooral heeft meegenomen uit de training zijn de 4G-feedbackmethode en de balanskaart; het hulpmiddel om te bespreken hoe het met iemand gaat als iemand dat lastig onder woorden kan brengen. “Je vult dan in waaraan je kunt zien dat het goed gaat en hoe je herkent dat het minder goed gaat. Met de 4G’s (gedrag, gevoel, gevolg, gewenst) kun je daar verder over praten. Wat kan ik doen – of juist niet doen – om te zorgen dat het weer beter gaat?”
“Ik vind de Harrie Helpt-training zeker een aanrader. Het is een hele leuke training. Je bent twee dagen met andere mensen die hun ervaringen delen. Dat is heel leerzaam. Zeker als die al veel werken met mensen met een ondersteuningsbehoefte. En je krijgt echt wel handvatten waar je wat aan hebt. Ook voor personeel dat geen extra ondersteuning of begeleiding nodig heeft.”

 

“De training geeft je tools waarvan je voor al je medewerkers profijt hebt.”

Loes Berkenbosch en Karin Boersma zijn beiden accountmanagers bij het Werkgeversservicepunt (WSP) Regio Zwolle, respectievelijk vanuit de gemeente Hardenberg en arbeidsontwikkelbedrijf Tiem in Zwolle. Als professionals werkgeversdienstverlening hebben ze dagelijks contact met werkgevers en samen met hen kijken ze naar mogelijkheden voor inclusief ondernemen. Op die manier helpen ze kansen te creëren voor kandidaten met een extra ondersteuningsbehoefte. Daarnaast coördineren zij de Harrie Helpt-training die vanuit WSP en Start.route kosteloos aan werkgevers wordt aangeboden.
Karin is vanaf het begin betrokken bij de uitrol van de trainingen, die inmiddels verspreid over de hele arbeidsmarktregio plaatsvinden. Loes: “Omdat we een grote regio zijn, organiseren we de trainingen op verschillende locaties. Aan het begin van elke training is altijd iemand vanuit WSP aanwezig.” Zo versterkt de training ook het netwerk en krijgen werkgevers een nog beter beeld van wat WSP voor hen kan betekenen. Loes: We bieden de training aan omdat we zien dat mensen op de werkvloer het vaak moeilijk vinden om naast hun ‘core business’ een collega die extra aandacht nodig heeft, goed te begeleiden.” Karin beaamt dat: “HR- of regiomanagers willen graag aan inclusie werken. Maar de teamleider op de werkvloer, dié moet uiteindelijk de begeleiding gaan geven. Voor hen is dat vaak nieuw, spannend.” De Harrie Helpt-training kan daarbij helpen.

Je staat er niet alleen voor

Karin: “In de training doen de deelnemers verschillende oefeningen waardoor ze zich bewust worden van het belang van wat je zegt, hoe je het zegt en hoe dat overkomt op een ander. Dat zijn hele praktische handvatten. Je kunt in de training ook bevestiging krijgen dat je al op de goede weg zit. Dat geeft ook meer zekerheid en vertrouwen.” Ook kunnen de deelnemers ervaringen delen. Karin: “Ze komen uit diverse sectoren en hebben verschillende functies binnen de organisaties. Die kunnen echt van elkaar leren.” Loes: “Organisaties lopen vaak tegen dezelfde dingen aan. Als je merkt dat anderen met dezelfde vragen zitten als jij, geeft dat al het gevoel dat je er niet alleen voor staat.” En werkgevers hoeven ook niet alles zelf op te lossen, benadrukt Karin. “Klopt”, zegt Loes: “Jobcoach, ambulant begeleiders en WSP kunnen daarbij helpen.”

Olievlek

Loes en Karin hopen op deze manier meer ambassadeurs voor de doelgroep te krijgen. Dat lukt steeds beter. “Het is een beetje een olievlek”, zegt Loes. “Steeds meer leidinggevenden maken zich hard voor deze doelgroep en willen ze in hun organisaties een kans bieden. De Harrie Helpt-training kan daarin een extra impuls geven. “We hebben iemand van een landelijke bouwmarkt in de training gehad”, vult Karin aan, “Die heeft vervolgens de HR-afdeling enthousiast gemaakt en de trainingen uitgerold bij meerdere vestigingen in het land.” Zo groeit de aandacht voor goede begeleiding op de werkvloer. Dat is winst. Bovendien vinden de twee accountmanagers het een positieve ontwikkeling dat een werkgever op deze manier zelf de handschoen oppakt. Loes: “Uiteindelijk biedt de Harrietraining ook gewoon een hele mooie toolbox die past bij onboarden. Bij aandacht hebben voor een nieuwe medewerker die start. Hoe vindt die zijn weg? De handvatten die je hiervoor krijgt in de training zijn toepasbaar op iedereen die bij een bedrijf komt werken, of de ondersteuningsbehoefte nu groot of klein is.

Tot slot doen Karin en Loes namens Werkgeversservicepunt Regio Zwolle nog graag een oproep aan werkgevers: overweegt u iemand in dienst te nemen en wilt u weten wat de mogelijkheden voor uw organisatie zijn? Vul dan hier het contactformulier in, of bel of mail ons. Onze dienstverlening is kosteloos, we denken graag mee.

 

Tekst: Menno Kouveld
Fotografie: Gerlinde Schrijver