Prachtwerk voor echte buitenmensen – 2

7 april 2020

‘Staatsbosbeheer zoekt gemotiveerde medewerkers bos- en natuurbeheer’. Die tekst staat bovenaan de flyer waarmee WSP Regio Zwolle in het voorjaar van 2019 mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt werft voor een samenwerkingsproject van Rijk en regio. Inmiddels is sinds oktober een team van acht mannen en vrouwen aan de slag in de natuur bij Punthorst. Hoe bevalt het prachtwerk?

De werkschuur van Staatsbosbeheer, die dient als uitvalsbasis voor het team, ligt aan het begin van een bosweg. De omgeving ademt rust, maar de auto’s rond de werkschuur verraden bedrijvigheid. In de werkschuur zit een groep mensen aan tafel in werkkleding. Ze eten hun boterhammen of een stuk fruit. De sfeer is goed. Ze maken grapjes, kletsen wat.
De meesten zijn nu vier, vijf maanden echt aan het werk. Ze komen uit Staphorst, Dalfsen, Meppel, Kampen en Zwolle. Een enkeling heeft ervaring met werken in het groen. “Plantsoenendienst. In Zwolle.” Wat hij fijn vindt aan dit werk? “Heerlijk buiten.” De anderen beamen dit. “Al is bij regen een dak boven je hoofd ook wel fijn”, zegt een ander. Niet omdat ze van suiker zijn, maar omdat je dan minder afhankelijk bent van het weer en weet “ik kan gewoon door blijven gaan”.
Een beetje regen en wind kunnen ze ook wel hebben. De werkkleding van Staatsbosbeheer biedt goede bescherming. Als het echt hard regent, schuilen ze in de auto’s. Vanochtend zijn ze met de stokzaag in de weer geweest om overhangende takken weg te halen. Ook liggen er door de storm van afgelopen week afgewaaide takken op de paden. Die ruimen ze ook op. En ze zijn bezig op de hei, “Daar kun je heel mooi zien hoe ver we zijn gekomen. Het gaat als een tierelier.”

Aan de muur hangen gedetailleerde kaarten van de omgeving. Een van de medewerkers laat zien waar ze straks weer aan het werk gaan. Hij komt uit de buurt en kent het gebied op zijn duimpje. Waar ze nu aan het werk zijn, bouwde hij vroeger hutten. Hij komt op de fiets naar de werkschuur. De anderen komen op eigen gelegenheid of maken gebruik van het vervoer dat is geregeld. Ze kunnen op verschillende centrale punten in de regio opstappen. Het is tekenend voor dit project. Aan alles is gedacht.

Binnenwerk

Ron Berkhout stapt de ruimte binnen. Hij werkt voor Binnenwerk (zie kader). Met hem en Ingrid Beumer, projectleider Aanwas Binnenwerk, begon het project hier in Punthorst. Ron is als regiomanager verantwoordelijk voor vijf provincies. Hij is in principe een keer in de drie à vier weken in Punthorst. De dagelijkse leiding van het team is in handen van Martijn Lems, werkbegeleider van Binnenwerk voor de uitvoering in het veld. En dagelijkse contactpersoon naar Staatsbosbeheer lokaal.
“Ik ga altijd met veel plezier naar Punthorst toe”, zegt Berkhout. “Echt een mooi team.” Een van de vrouwen beaamt dit. “We kunnen elkaar heel goed hebben. We hebben nog geen gedoe gehad.” Dat het een gemengd team is, is volgens Berkhout ook mooi. “Je bedoelt diversiteit Ron”, vult een van de medewerkers hem aan. Precies. Dat maakt Punthorst uniek.
Door de vele positieve reacties is Binnenwerk erin geslaagd een team van acht medewerkers te formeren. Tijdens de natuurkennisdagen die Binnenwerk en Staatsbosbeheer organiseren om te laten zien wat het werk inhoudt, springen er al snel mensen uit door hun werkhouding en belangstelling. Klikgesprekken helpen vervolgens om het team zorgvuldig samen te stellen.

Even wennen

Terwijl het team de jassen weer dichtritst en richting het veld gaat, vertelt Berkhout wat meer over het project. Hij noemt het project een klassieke win-win. Voor de deelnemers, voor UWV en gemeenten, voor het Rijk, want die kunnen hier mensen structureel aan het werk helpen. En voor Staatsbosbeheer, want die krijgen er een veldploeg bij.
“Dat was voor ons nog wel een punt”, zegt boswachter Jan Spijkerman. In het begin was hij kritisch. “Het betekende in ons gebied toch een verdubbeling van het aantal medewerkers.” Hij is daarom met zijn mensen bij een vergelijkbaar project in het Friese Jubbega gaan kijken. Daar kregen ze uitleg. Hij is nog steeds blij dat ze dat hebben gedaan. Het nam wat koudwatervrees weg. Nu is het zelfs zo dat collega’s vragen of ze iemand van de ploeg in Punthorst kunnen meenemen naar een ander gebied om daar te helpen. “Dat vind ik machtig mooi.”
Doordat ze met andere boswachters meegaan naar andere gebieden wordt hun wereld ook groter. Natuurlijk is er verschil in de groep. Sommigen hebben al een kettingzaagcertificaat, die kunnen ander werk gaan doen met een andere boswachter. Anderen zijn nog niet zo ver en zijn nog echt het arbeidsritme aan het leren.

“Binnenwerk heeft echt drempels weggenomen en werk gemaakt van een goede match en samenstelling van het team. Kortom, een perfecte manier van mensen in hun kracht zetten.”
Ineke Arends, Leren en Werken/Leerwerkloket Zwolle

Voor dat laatste kunnen ze rekenen op de ondersteuning van jobcoach Christiaan Rietjens. Hij ondersteunt vanuit Tiem de medewerkers als ze bijvoorbeeld privé ergens tegenaan lopen. Of bij vragen over hun contract of andere formaliteiten. Maar met een achtergrond als hovenier kan hij ook bijspringen als er vragen zijn over het werk. Praktisch.
“Ze groeien allemaal”, zegt Berkhout. Hij houdt een kaart omhoog waar ‘beterschap’ op staat en de namen van alle teamleden. Hij is bestemd voor de werkbegeleider die even ziek thuis is. “Dit bedenken ze zelf hè.” Berkhout geniet er zichtbaar van. Zelf kregen ze ook een kerstkaart van het team. “Dat zegt toch iets.” In een van de gesprekken die Berkhout heeft met de medewerkers vertrouwde iemand hem toe: “Dit was mijn mooiste jaar, want ik heb eindelijk een baan.” “Dat iemand dat zegt, dat geeft mij ook voldoening.”

Teambuilding in Staatsbosbeheerstijl

Daar hebben ze ook wel gezamenlijk in geïnvesteerd. “We hebben de tijd genomen om ze te laten landen”, zegt Berkhout. Bovendien heeft Staatsbosbeheer de nieuwe medewerkers écht welkom geheten en het gevoel gegeven dat ze er helemaal bij horen. Voor de feestdagen organiseerden de boswachters bijvoorbeeld een stamppotbuffet met een quiz en klootschieten. En met gemixte teams om elkaar te leren kennen. Spijkerman: “Je gooit met zo’n bal, maar je hebt ook even tijd om met elkaar te praten.”
Een kritische noot heeft Spijkerman nog wel, al is het eigenlijk positief. Hij denkt dat de medewerkers het zo goed naar hun zin hebben dat niemand ooit weg zal willen. “Uitstroom is geen expliciet doel”, zegt Berkhout, “maar het zou wel mooi zijn als ze hun eigen keuzes kunnen gaan maken. Als ze groeien, het gevoel hebben dat ze veel geleerd hebben en een volgende stap willen maken, dat zou ik fantastisch vinden.”

Groeien

Een van de dingen die zeker helpt bij die groei is de opleiding die ze volgen. Wekelijks komt een docent van Groeipunt, onderdeel van Zone.college in Zwolle, naar Punthorst om les te geven over bijvoorbeeld werken met de bosmaaier. Op dit moment zijn ze bezig met hun veiligheidscertificaat. “Dat doen ze in halve dagdelen”, licht Rachel van Vulpen toe, “want de theorie is best pittig en we willen ze daarin goed begeleiden.” Daarom krijgen ze naast de lessen een keer in de twee weken ook coaching van een vakdocent.

“Dit is mijn eerste echte baan ooit, maar ik vind dat het heel goed begeleid is allemaal. Het begin was niet overweldigend of zo.” Deelnemer project

De Provincie heeft een subsidie verstrekt voor de opleiding. De certificaten die ze behalen kunnen ze ook gebruiken als ze ooit ergens anders willen gaan werken, bij een hovenier bijvoorbeeld. De verwachting is dat eind april het cursustraject is afgerond. Dan kijken ze ook wie kan doorstromen naar de reguliere BBL-opleiding.
Spijkerman vat de ervaring tot nu toe kort en krachtig samen: “Zoals dit nu gaat, daar krijgt iedereen positieve energie van.” Het is zelfs zo dat hij het bij collega’s onder de aandacht brengt. Ron beaamt dit. Hij wordt inmiddels benaderd door andere boswachterijen die, door verhalen van anderen, nu zeggen ‘dat wil ik ook wel’. Het is met recht een succesverhaal, dankzij de inzet van velen. “Er zijn veel partijen die rondom dit zaadje, dat hier is geplant, actief zijn om deze mensen structureel onderdeel van de maatschappij te laten zijn.” In Punthorst werpt dat duidelijk zijn vruchten af.


Binnenwerk voert de Banenafspraak uit voor de Rijksoverheid en is onderdeel van Uitvoeringsorganisatie Bedrijfsvoering Rijk, ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties. Binnenwerk heeft inmiddels ruim 300 banen gerealiseerd. Aan het einde van het jaar is het de bedoeling dat dat er 500 zijn.
Mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt, die vallen onder de doelgroep van de Banenafspraak, gaan via Binnenwerk aan de slag als etage-assistent, helpen bij vergaderingen en doen toetsenbordreiniging. Dit doen ze in teams van 8 tot 15 mensen. Waar dat teveel is voor één organisatie, is samenwerking een mooie oplossing. In Groningen maken de Belastingdienst en DUO bijvoorbeeld samen gebruik van een team voor toetsenbordreiniging.
De deelnemers krijgen in principe na een jaar een vaste aanstelling. Daarvoor hebben ze al een ambtelijke status bij het Rijk. Kijk voor meer informatie op www.ubrijk.nl/binnenwerk.


Ga hier naar deel 1 van dit tweeluik

Tekst: Menno Kouveld https://kouveldblijft.nl/
Foto’s: Gerlinde Schrijver http://gerlindeschrijver.nl/